Machiavelli'in (Makyavel) Hayatı
Kelime kökeni olarak "sökmek ya da koparmak" anlamına gelen strappare'den türemiş Strappado nasıl bir işkence yöntemidir ?
Bu yöntemde kurbanın elleri arkasından bağlanır. Ellerin bağlı olduğu ip aynı zamanda bir makara sistemi ile irtibatlıdır. Mahkum yine bu ip yardımı ile yüksek bir yere asılır. Ve itirafları beklenir. Kurban sustukça makara çevrilir, kollar geriye doğru gerilmeye başlar. Gerginlik arttıkça acı artar, acı arttıkça sözcükler ya da çığlıklar belirir. Mahkum direndikçe makara daha da gerilir. Kollar omuzlardan daha da geriye çekilir, ta ki omuzlar kopma noktasına gelinceye hatta belkide kopuncaya dek.
Bir felsefe sitesinde "strappado" nun işi ne, diye sorabilirsiniz. Siyaset felsefesinin kurucusu, düşünür, devlet adamı, oyun yazarı Makyavel. Hani Makyavelist diye burun kıvırdığımız, görüşleri nedeni ile çağlar boyu kötü bellediğimiz, O'ndan etkilenen Osmanlı padişahlarının kardeşlerini daha pervasızca katletmeye meylettiğine inanılan, Hitlerin klavuzu Machiavelli. Kendi ifadeleri ile tam altı kez maruz kalmış bu strappado denilen işkenceye. Bedeninin dayanıklılığına şaşırıp "ben neymişim meğer" demiş dostlarına.
Ama sizlerin "oh olsun" dediğinizi duyar gibiyim..
Her şeye rağmen ön yargılarınızı bir kenara bırakıp, Makyavel'in neden mahkum edildiğini, Hükümdar ya da Prens adlı eserini hangi koşullarda yazdığını öğrenmek istemez misiniz ? O halde devam edelim.
1494 yılında Floransa toprakları Fransa Kralı tarafından işgal edilmiş, yönetimdeki Medici Ailesinin de iktidarına son verilmişti. Ardından 4 yıl boyunca Savonarola adlı bir rahip tarafından dini esaslı bir yönetimle idare edilen Floransa, 4 yılın sonunda burjuvaların önderliğinde demokratik bir yönetime dönüştü. İşte bu yeni yönetimin "onlar konseyinde" görev alan belkide en genç üyelerinden biri Floransalı Machiavelli (03 Mayıs 1469 - 22 Haziran 1527) idi. 29 yaşındaki Makyavel'in görevi ve sorumluluğu yaşının ve tecrübelerinin çok ilerisindeydi. Günümüzün diplomatı, ya da elçilik görevlisi olarak tabir edilebilecek bir konumdaydı. Bu nedenle sık sık seyahatlere çıkıyor, farklı krallıkları ve yöneticileri yakından tanıma imkanı elde ediyordu.
Makyavel'in işyeri Palazzo Della Signoria (Palazzo Vecchio bugünkü adı)'nın ikinci katıydı. Çalışma odasına, bu görkemli binanın "zambaklar salonu" denilen geniş mekanından geçilerek ulaşılıyordu.
Machiavellil eğlenceyi, kadınları seven bir adamdı. Üstelik iyi bir mevkideki genç bir adam için fazlasıyla özgür bir yaşantısı da vardı. Buna rağmen 32 yaşında Marietta Corsini ile evlendi. Bu bir aşk evliliği değildi. Nitekim evlendikten sonra "metresi olan her adam, evlendiğine yanar" diyecekti. Ancak karısı Makyavel'i çok sevdi. Görevi nedeni ile sık sık seyahatlere çıkan Makyavel'i beklemekten çoğu zaman sinir hezeyanları geçirir, Onu sakinleştirmek dostlarına düşerdi. 1503 yılında Makyavel'in Roma'da olduğu sırada karısı Marietta ikinci çocuklarını doğurdu. Mektubunda "saçları seninki gibi gür, sana benzediği için bakmaya doyamıyorum" diyordu. Makyavel'in ise ne karısını ne de yeni doğan bebeklerini merak ettiği yoktu. O, dönemin italyasında güç sahibi Borgia Ailesinin özellikle de Cesare Borgia'nın büyüsüne kapılmış, italyadan ayrılmayı düşünmüyordu.
Borgia ailesine kısaca değinelim. 15. ve 16. yüzyıl italyasında entirikalarla kilise ve siyasette etkili konuma ulaşmış bir aileydi. Cesera Borgia ise her türlü dalavere ile papalık tacını elde etmiş olan babasının gücü vasıtasıyla kardinalliğe yükselmişti. Siyaset arenasında gücünü korumak için, kız kardeşini öldürmek ve kanlı suikastlar düzenlemekten kaçınmamış hatta zehirle insanları öldürme konusunda nam salmıştı. Makyavel ise Cesera Borgia'ya hayrandı.
1512 yılına gelindiğinde her şey tersine döndü. Floransa bu sefer, İspanyollar tarafından işgal edildi ve Medici ailesi yeniden iktidara geldi. Ancak Makyavel ile Medicilerin yıldızı bir türlü barışmadı. Medicilerin ağırlıkta olduğu Signoria 'da Makyavel'i azletme, haklarından mahrum bırakma ve görevden alma kararı verildi. Akabinde Floransa topraklarından çıkması yasaklandı, sekiz yıllık maaşına denk gelecek bir para cezasına çarptırıldı. Bir yıl boyunca Palazzo Della Signoria'ya adımını dahi atamayacaktı. Makyavel'in siyasi kariyeri son bulmuştu. Muhtemelen zambaklar salonundan son kez geçip Palazzo de Signoria' ya veda ederken bu yaşadıklarının hayatının felaketi olduğunu düşünüyordu. Oysa ki daha kötü günler yakındı.
Bir kaç ay sonra Giuliano'de Medici'ye suikast girişiminde bulunmaya hazırlanan bir şahıs yakalandı. Kazara cebinden düşen bir kağıtta bir düzine kişi ismi vardı. 7. sırada ki Makyavel idi. Bunun üzerine tutuklandı. Santa Croce kilisesi yakınındaki Stinche hapishanesine kapatıldı. Zavallı Makyavel aslında suçsuzdu. Tek suçu suikast girişimine adı karışanlardan bazılarını tanıyor olmasıydı. Evet, böyle bir suikast girişiminden haberdardı, ancak hiç bir zaman bil fiil bu eylemin içinde olmayı düşünmemişti.
Ancak bu gerçek mahkum edilmesini ve strappado işkencesine altı defa maruz kalmasını engelleyemedi. Hapishaneden Giuliano'de Medici'ye "benden merhametinizi esirgemeyin" diye başlayan yirmi dizelik bir şiir yazacak; hücresinin leş gibi koktuğunu, kafasında koca koca bitlerin gezindiğini, yan hücrelerde işkence gören mahkumların çığlıklarını duyduğunu ifade edecekti. Üç haftalık mahkumiyetin ardından genel af kapsamında serbest bırakıldı.
Hapisten çıkar çıkmaz 1513 yılında Floransa yakınlarında bir köye yerleşti. Zorunluluğu erdeme dönüştürerek, inzivaya çekilip Hükümdar adlı eserin ilk eskizlerini de yazmaya başladı. Yazdıklarını parça parça dostu Vettori'ye gönderiyor, Giuliano'de Medici'ye sunmasını istiyor, böylelikle yeniden Medici ailesi ile arasını düzeltmeyi umuyordu. Bunun için yıllarca beklemesi gerekti ta ki 1520 yılında Giuliano de Medici Makyaveli huzuruna kabul edinceye dek.
Ancak talihsizlik Makyavel'in yakasını bırakmıyordu. Tam yedi yıl sonra 1527 'de bu sefer Kutsal Roma imparatorluğu Floransa'ya savaş açacak ve Medici ailesinin iktidarı yine son bulacaktı. Akabinde burjuvaların yeni iktidarı Medici ve onlara yakın kişilerin işine son vererek Makyavel'in yeniden işsiz kalmasına neden olacaktı. Makyavel kendi değerinin yeterince anlaşılamaması karşısında yaşadığı üzüntü ile hastalanıp 22 haziran 1527 'de hayata gözlerini yumdu.
Kendisine ait aşağıdaki dizeler, hayatı boyunca maruz kaldığı dışlanmışlığı en iyi ifade eden sözcükler olsa gerek ;
Makyavel'in mezarı Floransa'da Santa Croce kilisesinde bulunmakta olup mezar taşında "Hiç bir ağıt böyle bir isme layık değildir." yazmaktadır.
1494 yılında Floransa toprakları Fransa Kralı tarafından işgal edilmiş, yönetimdeki Medici Ailesinin de iktidarına son verilmişti. Ardından 4 yıl boyunca Savonarola adlı bir rahip tarafından dini esaslı bir yönetimle idare edilen Floransa, 4 yılın sonunda burjuvaların önderliğinde demokratik bir yönetime dönüştü. İşte bu yeni yönetimin "onlar konseyinde" görev alan belkide en genç üyelerinden biri Floransalı Machiavelli (03 Mayıs 1469 - 22 Haziran 1527) idi. 29 yaşındaki Makyavel'in görevi ve sorumluluğu yaşının ve tecrübelerinin çok ilerisindeydi. Günümüzün diplomatı, ya da elçilik görevlisi olarak tabir edilebilecek bir konumdaydı. Bu nedenle sık sık seyahatlere çıkıyor, farklı krallıkları ve yöneticileri yakından tanıma imkanı elde ediyordu.
 |
| Palazzo Della Signoria |
Machiavellil eğlenceyi, kadınları seven bir adamdı. Üstelik iyi bir mevkideki genç bir adam için fazlasıyla özgür bir yaşantısı da vardı. Buna rağmen 32 yaşında Marietta Corsini ile evlendi. Bu bir aşk evliliği değildi. Nitekim evlendikten sonra "metresi olan her adam, evlendiğine yanar" diyecekti. Ancak karısı Makyavel'i çok sevdi. Görevi nedeni ile sık sık seyahatlere çıkan Makyavel'i beklemekten çoğu zaman sinir hezeyanları geçirir, Onu sakinleştirmek dostlarına düşerdi. 1503 yılında Makyavel'in Roma'da olduğu sırada karısı Marietta ikinci çocuklarını doğurdu. Mektubunda "saçları seninki gibi gür, sana benzediği için bakmaya doyamıyorum" diyordu. Makyavel'in ise ne karısını ne de yeni doğan bebeklerini merak ettiği yoktu. O, dönemin italyasında güç sahibi Borgia Ailesinin özellikle de Cesare Borgia'nın büyüsüne kapılmış, italyadan ayrılmayı düşünmüyordu.
 |
| Marietta Corsini |
1512 yılına gelindiğinde her şey tersine döndü. Floransa bu sefer, İspanyollar tarafından işgal edildi ve Medici ailesi yeniden iktidara geldi. Ancak Makyavel ile Medicilerin yıldızı bir türlü barışmadı. Medicilerin ağırlıkta olduğu Signoria 'da Makyavel'i azletme, haklarından mahrum bırakma ve görevden alma kararı verildi. Akabinde Floransa topraklarından çıkması yasaklandı, sekiz yıllık maaşına denk gelecek bir para cezasına çarptırıldı. Bir yıl boyunca Palazzo Della Signoria'ya adımını dahi atamayacaktı. Makyavel'in siyasi kariyeri son bulmuştu. Muhtemelen zambaklar salonundan son kez geçip Palazzo de Signoria' ya veda ederken bu yaşadıklarının hayatının felaketi olduğunu düşünüyordu. Oysa ki daha kötü günler yakındı.
 |
| Zambaklar Salonu |
Hapisten çıkar çıkmaz 1513 yılında Floransa yakınlarında bir köye yerleşti. Zorunluluğu erdeme dönüştürerek, inzivaya çekilip Hükümdar adlı eserin ilk eskizlerini de yazmaya başladı. Yazdıklarını parça parça dostu Vettori'ye gönderiyor, Giuliano'de Medici'ye sunmasını istiyor, böylelikle yeniden Medici ailesi ile arasını düzeltmeyi umuyordu. Bunun için yıllarca beklemesi gerekti ta ki 1520 yılında Giuliano de Medici Makyaveli huzuruna kabul edinceye dek.
Ancak talihsizlik Makyavel'in yakasını bırakmıyordu. Tam yedi yıl sonra 1527 'de bu sefer Kutsal Roma imparatorluğu Floransa'ya savaş açacak ve Medici ailesinin iktidarı yine son bulacaktı. Akabinde burjuvaların yeni iktidarı Medici ve onlara yakın kişilerin işine son vererek Makyavel'in yeniden işsiz kalmasına neden olacaktı. Makyavel kendi değerinin yeterince anlaşılamaması karşısında yaşadığı üzüntü ile hastalanıp 22 haziran 1527 'de hayata gözlerini yumdu.
Kendisine ait aşağıdaki dizeler, hayatı boyunca maruz kaldığı dışlanmışlığı en iyi ifade eden sözcükler olsa gerek ;
....miskinliğe gömülmüş
Çaresi var mıdır ki başka
Mahkum edilmişken zoraki bir yalnızlığa,
Tüm değerli uğraşlardan men edilmiş
Ufacık bir ödül bile çok görülmüşken ona
Makyavel'in mezarı Floransa'da Santa Croce kilisesinde bulunmakta olup mezar taşında "Hiç bir ağıt böyle bir isme layık değildir." yazmaktadır.
Kaynak. Machiavelli Ross King
Bunlar da ilginizi çekebilir.
Tekrar burada olmak güzel :) Naçizane fikrim felsefeye devam etmelisin... Daha sık görüşmek dileğiyle...
YanıtlaSilKörü körüne inanılan dinsel ve politik hurafeler yüzünde tarihte başka hiçbir yazarın bu denli çarpıtımadığı Prezzolini (1954) gibi, Saygın bilim insanları " hala yanlış anlaşılmış bir adam" denilen bu adamı Oxford da Medeni Hukuk Prof. İtalyan Yargıç " demokrasiyi savunup tiranlığa itibar etmeyen sağduyulu ve bilge bir kişi olarak Machievelli' den övgüyle bahseder.
YanıtlaSil